Βέγκα Καρπίο, Φέλιξ Λόπε ντε-

(Félix Lope de Vega Carpiο, Μαδρίτη 1562 – 1635). Ισπανός θεατρικός συγγραφέας και ποιητής (αναφέρεται συχνά απλώς ως Λόπε ντε Βέγκα). Ανήσυχη και θερμή ιδιοσυγκρασία, παρασύρθηκε γρήγορα σε μια ζωή πολυτάραχη και περιπετειώδη, γεμάτη ατέλειωτες ερωτικές ιστορίες. Μια από αυτές, ο έρωτάς του για την Ελένα Οζόριο, σύζυγο ενός ηθοποιού, τη Φυλλίδα των στίχων του, τέλειωσε μ’ ένα σκάνδαλο που στάθηκε αιτία να εξοριστεί από τη Μαδρίτη. Αμέσως μετά (1588) παντρεύτηκε την Ισαβέλλα ντε Ουρμπίνα (την Μπελίσα) που την εγκατέλειψε όμως για να καταταγεί στις δυνάμεις της Αήττητης Αρμάδας. Eπέστρεψε ύστερα κοντά της για λίγο καιρό στη Βαλένθια και στην Άλβα ντε Τόρμες όπου έγινε γραμματέας του δούκα της πόλης αυτής. Όταν πέθαναν η σύζυγος και οι κόρες του, παντρεύτηκε (1598) τη Χουάνα ντε Γκουάρντο, από την οποία απέκτησε δύο γιους που πέθαναν πρόωρα. Σύναψε τότε σχέσεις και με μια άλλη ηθοποιό, και αυτή παντρεμένη, τη Μικαέλα ντε Λουχάν (την Καμίλα Λουτσίντα) και απέκτησε και άλλα παιδιά μαζί της. Αφού έχασε και τη δεύτερη σύζυγο, συγκλονισμένος από μια βαθιά πνευματική κρίση, πίστεψε ότι θα μπορούσε να αλλάξει την πορεία της ζωής του χειροτονούμενος ιερέας (1614). Αυτό δεν τον εμπόδισε, μετά τα πενήντα του, να συνεχίσει τους έρωτες και την περιπετειώδη ζωή του με πολλές ακόμα γυναίκες. Αν το ισπανικό θέατρο του Χρυσού Αιώνα μπόρεσε να γίνει γρήγορα το σημείο συμβολής και σύνθεσης όλων των ηθικών, θρησκευτικών και ιδεολογικών ανησυχιών της εποχής και όλων των λογοτεχνικών μοτίβων του μπαρόκ, αυτό οφείλεται πρώτα απ’ όλα στη δυναμική και πολυσύνθετη προσωπικότητα του Β.Κ. Οδηγημένος περισσότερο από μια διαίσθηση και από ένα δυνατό θεατρικό ένστικτο παρά από σαφή και ακριβή ποιητική μέθοδο, επιχείρησε μια αλλαγή εντελώς εμπειρική στους κανόνες της δραματουργίας, όπως μπορεί να δει κανείς στο έργο του Νέοι κανόνες στην τέχνη του να γράφεις κωμωδίες του καιρούμας (1609), όπου όχι μόνο υιοθετούνται οριστικά οι τρεις πράξεις αντί των πέντε του κλασικού θεάτρου και καταργούνται οι τρεις ενότητες της αριστοτελικής ποιητικής, αλλά προβάλλονται κυρίως τα τεχνικά ή γλωσσικά εκείνα μέσα που μπορούν να καταστήσουν το έργο προσιτό στο κοινό. Πράγματι, στα 400 και πλέον θεατρικά έργα του που έχουν διασωθεί (ο ίδιος βεβαίωνε ότι είχε γράψει 1.500) αφομοιώνοντας τα πιο ποικίλα στοιχεία της ισπανικής λογοτεχνίας και της ισπανικής λαϊκής παράδοσης, κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα θέατρο ρεαλιστικό και συγχρόνως βασισμένο στον μύθο, ηρωικό, γεμάτο δυναμισμό και δράση, ένα θέατρο μάλλον χαρακτήρων παρά κεντρικών ηρώων, στο οποίο πρωταγωνιστεί συχνά το πλήθος· τα θέματα του Β.Κ. έχουν εξάλλου στην απέραντη ποικιλία τους ένα κοινό φόντο, πολύφωνο, λαϊκό. Δεν υπάρχει θεατρικό είδος που να μην το καλλιέργησε ο Β.Κ., αν και σε όλες τις κωμωδίες του μπορεί να ξαναβρεί κανείς την ίδια ατμόσφαιρα. Έγραψε έργα με θρησκευτικά θέματα όπως Ο θερισμός, που η υπόθεσή του είναι παρμένη από την ευαγγελική παραβολή του σπορέα ή με θέματα από τη Βίβλο, όπως Η δημιουργία του κόσμου. Ακολουθούν τα βουκολικά Μαινόμενος Μπελάρντο και Η Αρκαδία και έργα με θέματα από τη μυθολογία, όπως Ο λαβύρινθος της Κρήτης ή από την κλασική και ξένη ιστορία, όπως Ο σκλάβος της Ρώμης και Ο μεγάλος δούκας της Μόσχας. Οι ηθογραφίες του είναι ίσως οι πιο πολλές και οι πιο γνωστές έξω από τα σύνορα της Ισπανίας. Η αχαλίνωτη φαντασία του και η προτίμησή του στις ιστορίες με μεγάλη πλοκή επιστρατεύονται στα έργα του, με μοναδικό σκοπό να διασκεδάσουν το κοινό και να κρατήσουν αμείωτη την προσοχή του: Ν’ αγαπάς χωρίς να ξέρεις ποιον, Η ανόητη κυρία, μία από τις πιο πετυχημένες κωμωδίες του, που ξεχωρίζει για το χιούμορ της και τη φινέτσα του ψυχολογικού παιχνιδιού, Το σκυλί του περιβολάρη και Ο χωρικός στηγωνίτσα του, εμπνευσμένα από την αγροτική ζωή κλπ. Αξιόλογα είναι επίσης τα δράματα των οποίων τα θέματα έχει αντλήσει από τους μύθους και την ιστορία της Ισπανίας. Δεν υπάρχει περίοδος, φυσιογνωμία ή επεισόδιο που ο Β.Κ. να μην τα έχει μεταφέρει στη σκηνή. Ο τελευταίος Γότθος –για το τέλος της δυναστείας των Βησιγότθων– ή Ο ιππότης του Ολμέδο κ.ά. Σε αυτό τον κύκλο ανήκουν και τρία έργα στα οποία ο Β.Κ. έφτασε σε μεγαλύτερο βάθος και ωριμότητα έκφρασης, σε μια ευτυχέστερη ισομέρεια ανάπτυξης και σε μια τελειότερη θεατρική τεχνική: Ο καλύτερος κριτής είναι ο βασιλιάς, Ο Περιμπάνιεθ και ο διοικητής της Οκάνια και Προβατοπηγή. Έγραψε σε στίχους τις κωμωδίες του με ιντερμέτζα από χορούς, ωραιότατες ρομάντσες, σονέτα και τραγούδια που δημιουργούν ένα κλίμα δροσερού λυρισμού που σφραγίζει το μοναδικό ύφος του. Μπορεί να μην έγραψε ούτε ένα θεατρικό έργο που να είναι τέλειο, ολοκληρωμένο και με καθολικότητα, μπορεί να του καταλογίζουν μεγάλη προχειρότητα και υπερβολική ευκολία στο να γράφει θεατρικά έργα των οποίων η ποσότητα αποβαίνει σε βάρος της ποιότητας, όμως ο Β.Κ. δημιούργησε έναν κόσμο ολόκληρο, μεταφέροντας στη σκηνή τη ζωή στις πιο διαφορετικές της όψεις, πλάθοντας με μεγαλοφυή τρόπο τύπους και χαρακτήρες ενός θεάτρου το οποίο ακολούθησαν και μιμήθηκαν στην Ισπανία (όπου δημιούργησε μια μεγάλη σχολή δραματουργών) ή στο εξωτερικό και προπάντων στη Γαλλία, όπου συγγραφείς μέχρι τον Κορνέιγ και τον Μολιέρο εκτίμησαν πολλά έργα του. Ο Β.Κ. ήταν εξάλλου ποιητής με λεπτή ευαισθησία και σε αναρίθμητα θαυμαστά σονέτα, ρομάντσες και άλλα ποιήματα τραγούδησε –εκτός από τον έρωτα και τη θρησκευτική πίστη– πολλά και ποικίλα θέματα, μεταξύ των οποίων και μερικά περιστατικά. Στα λυρικά του, και πάνω απ’ όλα στις ρομάντσες, παρατηρείται μια εξαιρετική συνένωση λαϊκών και λόγιων στοιχείων, που τον τοποθετούν ανάμεσα στους πιο μεγάλους συνεχιστές της παράδοσης του ποιητικού είδους της ρομάντσας. Έγραψε επίσης αρκετά επικά ποιήματα. Στην Κίρκη, τη Φιλομένη και την Ανδρομέδα, πραγματεύτηκε μυθολογικά θέματα, και με τη Γατομαχία προσέφερε ένα λαμπρό δείγμα σατιρικής ποίησης. Στην πρόζα καλλιέργησε το βουκολικό μυθιστόρημα με την Αρκαδία και τους Ποιμένες της Βηθλεέμ, θρησκευτικού περιεχομένου. Έγραψε ακόμα και την κωμωδία-μυθιστόρημα Η Δωροθέα, ένα από τα πιο ωραία έργα του ισπανικού Χρυσού Αιώνα. Διασώθηκαν τέλος αναρίθμητες επιστολές του, που αποτελούν αυτοβιογραφική μαρτυρία εξαιρετικού ενδιαφέροντος. Προμετωπίδα της απολογίας του Φέλιξ Λόπε ντε Βέγκα Καρπίο (Μαδρίτη, 1636). Προσωπογραφία του Ισπανού δραματουργού Φέλιξ Λόπε ντε Βέγκα Καρπίο, που επηρέασε το ισπανικό και ευρωπαϊκό θέατρο της εποχής του, σε χαλκογραφία του 17ου αι. Σκηνή από το έργο «Το σκυλί του περιβολάρη», μια από τις καλύτερες κωμωδίες του Βέγκα Καρπίο, όπως την ανέβασε ο θίασος Μαντλέν Ρενό και Ζαν Λουί Μπαρό, στο Παρίσι.